Về thăm trường xưa, gặp lại các cô cấp dưỡng, trong lòng tôi dâng lên những cảm xúc khó tả. Hàng chục năm nay, lớp học trò vùng cao luôn coi các cô như người mẹ - những người mẹ ở ngôi trường “đặc biệt” của con em đồng bào dân tộc thiểu số.
Không còn gì xa lạ, những cái tên ấy, khuôn mặt ấy và cả những công việc ấy của các cô cấp dưỡng đã để lại quá nhiều ấn tượng với tôi - một cậu học trò khi mới bước chân vào ngôi trường PTDTNT tỉnh. Từ gần mười năm trước, tôi đã từng gọi các cô cấp dưỡng là Mẹ - như những người mẹ đáng kính khác trên cuộc đời này.
Hơn 3 giờ sáng, các mẹ đã vội vã đạp xe, xách giỏ đến chợ đầu mối theo lịch hẹn, rồi trở lại khu bếp ăn tập thể của trường cách đó chừng vài cây số để kịp chuẩn bị bữa ăn sáng cho đàn con thân yêu. Cứ thế, công việc của các mẹ tại ngôi nhà “đặc biệt” này luôn bắt đầu khi tiếng kêu của những côn trùng vẫn còn vang trong sương đêm. Lúc các con lên lớp, các mẹ lại tất bật lau dọn nhà ăn, rồi mới đến khu chế biến thức ăn để chuẩn bị bữa trưa.
Ca trực chỉ có năm mẹ nhưng luôn có hai mẹ đảm nhiệm trực chính, quán xuyến toàn bộ từ công việc nấu ăn, lau dọn bàn ghế, rửa soong nồi,… cho đến phân công nhiệm vụ cho từng thành viên của tổ. Tấm bảng ghi theo dõi và phân chia thực phẩm hàng ngày được treo gần khu chế biến thức ăn, luôn thay đổi các món phù hợp với chế độ dinh dưỡng cho học sinh. Những chiếc chảo cỡ lớn đặt dưới khu chế biến được bơm đầy nước. Hàng chục bao tải đựng các loại thực phẩm, rau tươi chẳng mấy chốc đã được rửa sạch và mang đến khu chế biến cách đó chừng vài mét. Toàn bộ thực phẩm trước khi chế biến được cán bộ y tế của trường đến kiểm tra và lấy mẫu lưu xét nghiệm an toàn vệ sinh.
Trong khoảng 2 giờ đồng hồ, mỗi người một việc, hàng chục mâm cơm đã được xếp gọn trong tủ kính, đợi các con tan buổi học đến nhận phần ăn. Trưa, các mẹ đã ân cần, lần lượt phát cơm cho các con và không quên hỏi thăm kết quả buổi học của các con như thế nào. Công việc cấp dưỡng tuy có vất vả nhưng bù lại, các mẹ luôn tìm được niềm vui sau mỗi ngày chăm lo cho những “đứa con” của mình.
Tôi nhớ nhất là hình ảnh cô Lê Thị Sương ,Tổ phó Tổ Quản trị - Đời sống của trường. Như một duyên phận, hơn hai mươi năm trước, khi công việc ở một ngôi trường cũ không thuận lợi, cô Sương về Hội An xin vào làm tại tổ cấp dưỡng của trường nội trú tỉnh. Ở môi trường làm việc mới, khó khăn là điều tất nhiên, nhưng đã gần ba mươi năm sống với nghề, cô Sương bảo càng thấy yêu hơn cái nghề này với học trò miền núi.
Tôi nhớ gần mười năm trước, khu bếp ăn của trường chỉ là dãy nhà cấp bốn chật hẹp bên cạnh khu căng tin. Kho trấu, thứ vật liệu luôn có sẵn ở khu bếp, dùng để nấu ăn đã nhiều lần ướt sũng nước mưa. Vậy mà chưa có ngày nào học trò chúng tôi thiếu bữa cơm. Cảm động thay! khi Hội An vào những ngày mưa lũ, đường biến thành sông nhưng các mẹ vẫn bì bõm lội nước đến trường. Khi chiếc áo mưa được cởi ra, nước chảy dài khắp người, mẹ Lê Thị Sương vẫn tươi cười nói “Mưa gió như ri, rứa mà ai cũng vui vẻ với công việc, vẫn đều đặn chăm lo bữa ăn cho học trò như con cháu trong nhà”. Còn mẹ Phạm Thị Ngọc Dung thì bảo “Các con ngoan và lễ phép luôn là niềm vui và động lực để các cô hăng say làm việc”.
Với nhiều học trò vùng cao chúng tôi, cô Bríu Thị Tiếu (dân tộc Cơ Tu, quê ở huyện Đông Giang) luôn là “người mẹ” đặc biệt. Vốn đã có kinh nghiệm nhiều năm làm “mẹ nuôi” ở một trường tiểu học tại miền núi, rời làng xuống phố, cô Tiếu được nhận vào làm nhân viên cấp dưỡng của trường và gắn bó cho đến bây giờ. Vì vậy, đối với học sinh, cô Tiếu không chỉ là người mẹ lo cơm nước hằng ngày mà còn là người chị, người bạn của biết bao học sinh. Cô thấu hiểu được tâm lý của đồng bào miền núi nên những lúc khó khăn, học trò đều tìm đến cô để tâm sự, nhất là học sinh lớp 10 mới tuyển.
Không chỉ giỏi nấu ăn, các cô cấp dưỡng còn rất tâm lý với học sinh. Tình cảm của các cô dành cho học sinh chúng tôi thật đẹp! Trách nhiệm của các cô đối với học sinh chúng tôi quá lớn! Với số lượng hơn 450 đứa con hằng năm, mỗi ngày trung bình mỗi mẹ phải “nuôi” hơn 40 đứa con, nhưng bù lại, tình cảm của học trò miền núi chúng tôi dành cho những “mẹ nuôi” cũng chan chứa vô cùng. Bao thế hệ học sinh nội trú luôn coi các cô cấp dưỡng như những người mẹ của mình.
Đối với tôi, dù đã hơn mười năm, nhưng mỗi lần được trở về trường, gặp lại những mẹ nuôi, trong lòng tôi dâng lên những cảm xúc khó tả. Tôi không sao quên được hình ảnh bình dị, rất đỗi quen thuộc của các mẹ. Cứ mỗi khi chiều muộn, dù khu bếp đã vắng bóng học trò, nhà ăn đã được lau dọn sạch sẽ nhưng các mẹ vẫn nán thêm chút nữa. Trên tủ, một số suất ăn vẫn còn nguyên, được che đậy cẩn thận. Các mẹ ngóng nhìn ra sân vận động phía sau khu bếp ăn tập thể mà lòng lo lắng “Còn tốp học sinh nam trong đội tuyển bóng đá của trường đang tập luyện chưa về. Chắc tụi nhỏ đói bụng lắm!”.